Sutjeska

09.06.2023 13:15

Njemačka operacija Švarc pokrenuta 1943. godine je imala za cilj da jednom za svagda pokori jugoslovenske vojne snage i uspostavi kontrolu na Balkanskom poluostrvu. Odgovor domaćeg stanovništva okupatoru je stigao u okolini rijeke Sutjeske i još je poznat kao Peta neprijateljska ofanziva. Povodom proslave treće decenije ove bitke snimljen je film Sutjeska, reditelja Stipe Delića, koji važi za jedan od najskupljih jugoslovenskih filmova. Zbog toga Sutjeska staje rame uz rame sa jednako ambicioznim ratnim filmom Bitka na Neretvi (1969) reditelja Veljka Bulajića. Jedan od scenarista filma je čuveni ruski reditelj Sergej Bondarčuk.

Vrhovni komandant Josip Broz Tito (Ričard Barton) predvodi jugoslovensku vojsku u jednoj od najtežih borbi sa okupatorom tokom Drugog svjetskog rata. Tito na svojoj strani ima vjerne i odvažne ratnike Savu Kovačevića (Ljuba Tadić), Nikolu (Velimir Bata Živojinović), Ivana zvanog Dalmatinac (Boris Dvornik), Stanojla (Ljubiša Samardžić), Boru (Miroljub Lešo) i Veru (Milena Dravić), dok protivničku stranu predvode generali Rudolf Liters (Ginter Majsner) i Aleksandar Ler (Anton Difring). Jugoslovenska vojska dobija britansku podršku, posredstvom dvojice kapetana Vilijama Dikina (Petar Banićević) i Vilijama Stjuarta (Relja Bašić).

Reditelj Stipe Delić svakako shvata važnost ove bitke za jugoslovenski narod i ne dozvoljava da ga grandioznost ovog filmskog projekta zastraši. On koristi već prve scene ovog filma da pokaže svoju džoker kartu, čuvenog velškog glumca Ričarda Bartona, koji igra ulogu vrhovnog komandanta Josipa Broza Tita. Glumcu je doduše početkom sedamdesetih godina slava počela da jenjava ali je opet bio ime svjetskog glasa i zaista ga je lijepo vidjeti u društvu jugoslovenskih velikana kao što su Velimira Bate Živojinovića, Milena Dravić, Boris Dvornik i Ljuba Tadić. Pored Bartona tu su još grčka glumica Irena Papas i njemački glumci Ginter Majsner i Anton Difring.

Reditelj Delić prave neke zaista dobre poteze koji zaslužuju pohvalu i ponekad divljenje publike. Prilično rano pokazuje naše ranjenike i ceh koji je plaćen za odbranu naše rodne zemlje i zbog toga odmah stičemo utisak da ćemo gledati jedan odvažan ratni film, što se uglavnom ispostavlja tačnim. Reditelj pravi još jedan odličan potez kada snimcima iz vazduha prikazuje brojne neprijateljske snage koje prijete Jugoslaviji. To čini na jedan zaista logičan način, kada dvojica okupatorskih generala Liters i Ler, žele da se uvjere u svoju raspoloživu vojnu snagu. Zbog šest puta brojnijeg neprijatelja, Sutjeska poprima okvire čuvene istorijske Bitke kod Termopila. U jednom trenutku čak vidimo iscrpljenog vojnog glasnika koji je prevalio veliki put kako bi Titu saopštio važnu poruku i koji zatim pada na zemlju.

Delić je slobodno možemo reći dobro utrošio povjeren mu novac i Sutjeska na momente izgleda impresivno. Scene borba su dinamične i dobro snimljene i ponekad uspjevaju da nas iznenade. Široki filmski kadrovi nam omogućavaju da u jednom trenutku vidimo zaista veliki broj vojnika na ekranu, ali i letjelice i oklopna vozila. Reditelj ne dozvoljava zamor, u čemu mu svakako pomaže odlična glumačka postava. Odličan posao je napravio Ričard Barton, iako je zaista teško zamisliti vrhovnog komandanta bilo koje države da se tokom surove borbe konstantno nalazi na mjestu najjačeg neprijateljskog udara. Tito u jednom trenutku biva ranjen, ali ga to ne omete previše i ne gubi svoju pribranost zbog toga. Utisak dodatno kvare i mnoge rečenice koje imaju za cilj da veličaju partizansku borbu, dok potpuno ignorišu doprinos Četnika i generala Dragoljuba Mihailovića tokom ove bitke. Isto tako, mogle su se izostavi neke scene, poput one u kojoj razdragani Ljubiša Samardžić ljubi druga Tita ili one u kojoj zadivljeni engleski komentariše naš fascinanti narod. Sa druge strane ovaj film pokazuje veliku žrtvu koju je država Jugoslavije podnijela u Drugom svjetskom ratu i zbog toga je od izuzetnog značaja.

Sutjeska je veoma dobar ratni film koji nije bez svojih mana ali koji je ipak pokazao silu jugoslovenske kinematografije.

Поштена употреба, https://sr.wikipedia.org/w/index.php?curid=192123