Milena Dravić ( 1940 - 2018)

Čuvena srpska glumica Milena Dravić (1940-2018) je jedna od istinskih filmskih diva i svakako jedna od najznačajnijih glumica rođenih na ovim prostorima. Mnogi kritičari i filmski istoričari vole reći da je upravo ona jedna od ključnih figura koje su obilježile cijelu epohu jugoslovenskog filma. U svakom slučaju, odigrala je brojne kvalitetne uloge i sarađivala sa mnogim istaknutim jugoslovenskim rediteljima. Za nju se čulo i van granica rodne zemlje, te je zaigrala u filmovima Muški izlet (1964), Soldatuše (1965), Voda nešto nosi (1971), Samrtno proleće (1973), Grupni portret sa damom (1977) reditelja Aleksandra Petrovića i Izgubljeno - nađeno (2005). Kada je film W.R. - Misterije organizma (1971) reditelja Dušana Makavejeva postigao veliki svjetski uspjeh, Dravić je dobila unosnu ponudu da se slika za američko izdanje časopisa Plejboja, što je ona odbila. Bila je inače izuzetno dobre naravi i uvijek je pomagala svojim kolegama, naročito mlađoj generaciji. Zbog toga su je svi naročito cijenili. U njenu čast je otvoren legat i napisane mnoge monografije. Navodno je jedina jugoslovenska glumica koja se našla na naslovnoj strani prestižnog američkog časopisa Njujork Tajms. Dobila je mnoge prestižne nagrade, kao što su Nagrada Pavle Vuisić (1994), Velika Žanka (2004), Statueta Joakim Vujić (2013), Dobričin prsten (2016) i Nušićeva nagrada (2017). Bila je u braku sa rediteljima Mladomirom Purišom Đorđevićem (1960-1961) i Vojislavom Kokanom Rakonjcem (1967-1969), kao i sa glumcem Draganom Nikolićem (1971-2016).

 

Milena Dravić je rođena u Beogradu u tadašnjoj Kraljevini Jugoslaviji. U mladosti se bavila pjevanjem, baletom i manekenstvom. Filmom se počela baviti sasvim slučajno. Naime, dok je boravila kod tetke u Sarajevu zapazio je slovenački reditelj František Čap i angažovao u drami Vrata ostaju otvorena (1959). Nedugo zatim upisuje Fakultet dramskih umetnosti u Beogradu.

 

Ubrzo započinje mnoge značajne saradnje za svoju dalju karijeru i to sa mnogim poznatim rediteljima, kao što je prije svega Veljko Bulajić, sa kojim snima filmove Uzavreli grad (1961) i Kozara (1962). Vrhunac njihove saradnje predstavlja ratni film Bitka na Neretvi (1969). Mlada glumica je dobila priliku da zaigra pored takvih glumačkih veličina kao što su Jul Briner, Hardi Kriger, Franko Nero, Orson Vels i Sergej Bondarčuk. Film je inače bio nominovan za nagradu Oskar u kategoriji najbolji strani film.

 

Isto tako, sarađivala je i sa drugim poznatim rediteljima kao što su Mladomir Puriša Đorđević, Bostjan Hladnik, Stoiljko Stole Janković, Obrad Gluščević, Dušan Makavejev, Vojislav Kokan Rakonjac, Matjaz Klopčić i Dragoslav Lazić. Sa Đorđevićem je snimila filmove Leto je krivo za sve (1961), Devojka (1965), Jutro (1967), Cross Country (1969), Biciklisti (1970), Pavle Pavlović (1975), Trener (1978) i Osam kila sreće (1980), sa Hladnikom Peščani zamak (1962) i Kad dođe lav (1972), sa Stoletom Jankovićem Radopolje (1963) i Narodni poslanik (1964), sa Gluščevićem Lito vilovito (1964) i Čovik od svita (1965), sa Makavejevom Čovek nije tica (1965) i W.R. - Misterije organizma (1971), sa Kokanom Rakonjacem Klakson (1965) i Nemirni (1967), dok je sa Klopčićem snimila filmove Priča koje nema (1967), Sedmina (1969) i Strah (1974). Sa rediteljem Lazićem je prvo snimila film Sirota Marija (1968), da bi mnogo godina kasnije nastavili saradnju i snimili komedije Sekula se opet ženi (1991) i Treća sreća (1995).

 

Pored toga, zaigrala je u ovom periodu u filmovima Diližansa snova (1960), Zajednički stan (1960), Bolje je umeti (1960), Prekobrojna (1962) reditelja Branka Bauera, Službeni položaj (1964), Rondo (1966), Do pobede i dalje (1966), Dim (1967), Hasanaginica (1967), Zaseda (1969) reditelja Živojina Žike Pavlovića i Horoskop (1969).

 

Sedamdesetih godina je nastavila da niže uspjehe kako u dramskim filmovima, tako i u komedijama koje su počele uveliko da se snimaju krajem decenije. Najviše uspjeha je doživjela ratnim filmom Sutjeska (1973) reditelja Stipe Delića, koji važi za jedan od najskupljih filmova snimljenih na ovim prostorima. Sarađivala je i sa rediteljem Antunom Vrdoljakom, sa kojim je snimila filmove Deps (1974) i Povratak (1979), kao i sa Milošem Mišom Radivojevićem, sa kojim je snimila film Kvar (1978), Snovi, život, smrt Filipa Filipovića (1980), Una (1984) i Čavka (1988).

 

Gledali smo je i u filmovima Uloga moje porodice u svjetskoj revoluciji (1971), Makedonski deo pakla (1971) reditelja Vatroslava Mimice, Kako su se volele dve budale (1972), Samrtno proleće (1973), Pjegava djevojka (1973), Predstava 'Hamleta' u Mrduši Donjoj (1974), Povratak otpisanih (1976), Ljubavni život Budimira Trajkovića (1977) i Tamo i natrag (1978), kao i u televizijskim serijama Ceo život za godinu dana (1971), Život je lep (1975) i Čardak i na nebu i na zemlji (1978-1979).

 

Osamdesete godine je počela odličnom sporednom ulogom u filmu Poseban tretman (1980) reditelja Gorana Paskaljevića, za koju je dobila nagradu na filmskom festivalu u Kanu. Nastavila je saradnju sa rediteljem Paskaljevićem i snimili su još jedan veoma uspješan film Bure baruta (1998).

 

Veoma plodnu saradnju je ostvarila i sa rediteljem Milanom Jelićem, sa kojim je snimila veoma popularne komedije Rad na određeno vreme (1980), Nedeljni ručak (1982), Moj tata na određeno vreme (1982), Razvod na određeno vreme (1986), Špijun na štiklama (1988) i Čudna noć (1990). Pored toga, sarađivala je i drugim poznatim rediteljima, kao što su Zdravko Šotra, Eduard Galić i Mihailo Vukobratović. Sa Šotrom je snimila filmove Šesta brzina (1981), Boj na Kosovu (1989) i Zona Zamfirova (2002), kao i televizijsku seriju Priče iz radionice (1982), sa Galićem film Horvatov izbor (1985) i seriju Putovanje u Vučjak (1986-1987), dok je Vukobratovićem snimila filmove Nije lako sa muškarcima (1985) i Policajac sa Petlovog brda (1992), kao i istoimenu seriju Policajac sa Petlovog brda (1993-1994).

 

Zaigrala i u filmu Tamna strana sunca (1988) reditelja Božidara Bote Nikolića, u kojem je jednu od svojih prvih uloga odigrao američki glumac Bred Pit, koji je tokom narednih decenija postao jedan od najtraženijih glumaca u Holivudu.

 

Takođe smo je gledali u filmovima Laf u srcu (1981), Čovek sa četiri noge (1983), Šećerna vodica (1983), Anticasanova (1985), Na istarski način (1985), Osveta (1986), Lijepe žene prolaze kroz grad (1986), Dogodilo se na današnji dan (1987), Najbolji (1989), kao i u televizijskim serijama Sijamci (1982), Priče iz Nepričave (1983-1984) i Soba 405 (1987).

 

Ne smijemo zaboraviti ni njenu pohvalnu saradnju sa rediteljem Ljubišom Samardžićem, sa kojim je snimila filmove Nebeska udica (2000) i Ledina (2003).

 

Do kraja karijere je zaigrala u filmovima u filmovima Sekula nevino optužen (1992), Tri letnja dana (1997), Normalni ljudi (2001), Bumerang (2001), Sjaj u očima (2003) reditelja Srđana Karanovića, Agi i Ema (2007), Ljubav i drugi zločini (2008) i Sveti Georgije ubiva aždahu (2009) reditelja Srđana Dragojevića, kao i u televizijskim serijama Metla bez drške (1990-2002), M(j)ešoviti brak (2003), Lud, zbunjen, normalan (2007-2015), Selo gori, a baba se češlja (2009), Šesto čulo (2010), Sinđelići (2013-2016), Komšije (2015-2018) i Crno-bijeli svijet (2019).

 

Kada je posljednji put prisustvovala Filmskom festivalu u Puli, organizatori su se zaista potrudili da joj odaju počast. Prikazan je film sastavljen od njenih najpoznatijih naslova, kao i reportaža sa Kanskog festivala, kada je dobila nagradu. Pored toga, Rade Šerbedžija je pjevao pjesmu Milena, autora Arsena Dedića, dok je svirao Vasil Hadžimanov. Doček svakako dostojan ove glumačke veličine.