Ljuba Tadić ( 1929 - 2005)

Naš čuveni glumac Ljuba Tadić (1929-2005) je svakako jedan od najznačajnijih glumaca rođenih na ovim prostorima. Bio je sposoban za izuzetne i temeljite glumačke transformacije koje ostavljaju publiku bez daha, ali i njegove kolege. Glumac Rade Šerbedžija je za Tadića rekao da je najbolji glumac sa kojim je radio. Tadić je igrao mnoge istorijske ličnosti, od ratnih heroja Save Kovačevića i doktora Mladena Stojanovića, pa sve do sultana Murata I. Gledali smo ga i u ulozi Džona Pierpona Morgana u televizijskoj seriji Nikola Tesla (1977) ali i u ulozi mitropolita Stefana Stratimirovića u takođe seriji Vuk Karadžić (1987-1988). Odličnu saradnju je ostvario i sa našim poznatim rediteljima kao što su Mladomir Puriša Đorđević, Vojislav Kokan Rakonjac i Goran Paskaljević. Pored velikog uspjeha na filmu, ipak je najistaknutije uloge odigrao u pozorištu. Tadić je svakako jedan od onih glumaca koji su ostavili neizbrisiv trag u jugoslovenskoj kinematografiji i kakvog više nikada nećemo imati priliku da vidimo.

"Ne možete da sretnete nijednog glumca koji ne misli da je najveći glumac. Pravo da vam kažem to nije ni ružno, jer ako on ne misli da je najbolji, da najbolje govori tu svoju repliku, pa zašto onda on izlazi na scenu i zašto to čini", rekao je Tadić.

Ljuba Tadić je rođen u Uroševcu, u jugoistočnom dijelu Kosmeta, ali se često selio u svojoj mladosti. Tokom 1941. godine živio je u Kragujevcu i pozvan je od strane poznatog teatrolog Bore Glišića da učestvovuje u pozorišnoj predstavi Velika bitka, koja je posvećenoj streljanim đacima. Mladi Ljuba se brzo zaljubio u daske koje život znače i ostao im vjeran do kraja života. Poslije završene gimnazije, otišao je u Beograd, gdje je 1949. godine upisao tek osnovanu Akademiju za pozorište, film i televiziju, gdje je diplomirao 1953. godine u klasi profesora Joze Laurenčića. Karijeru je započeo u kragujevačkom pozorištu da bi kasnije preselio u Beograd, gdje je igrao u Beogradskom dramskom pozorištu, Narodnom pozorištu, Jugoslovenskom dramskom pozorištu i Ateljeu 212.

Prvu filmsku ulogu je odigrao u ratnoj drami Bila sam jača (1953) reditelja Gustava Gavrina, da bi zatim zaigrao u filmovima Sumnjivo lice (1954), Devojka i hrast (1955), Njih dvojica (1955), Lažni car (1955), Veliki i mali (1956), Zle pare (1956), Nije bilo uzalud (1957), Aleksa Dundić (1958) i Campo Mamula (1959).

Šezdesetih godina je započeo saradnju sa našim cjenjenim rediteljima Mladomirom Purišom Đorđevićem i Vojislavom Kokanom Rakonjcem. Njegova saradnja sa Purišom Đorđevićem se protegla na čak nekoliko decenija i zajedno su snimili filmove Prvi građanin male varoši (1961), San (1966), Jutro (1967), Podne (1968), Cross Country (1969), Pavle Pavlović (1975) i Tango je tužna misao koja se pleše (1997). Sa Rakonjcem je snimio takođe hvaljene filmove Kapi, vode, ratnici (1962), Divlje seme (1968), Pre istine (1968) i Zazidani (1969).

Publiku je dobro zabavio u ulozi Amazonca u filmu Na mesto, građanine Pokorni! (1964) a zatim i u televizijskoj seriji Ogledalo građanina Pokornog (1964), a odličan je bio i u ulozi majora Kursule u istorijskoj drami Marš na Drinu (1964), reditelja Živorada Žike Mitrovića, koja je snimljena povodom pedeset godina od Cerske bitke. Pripala mu je svojevrsna čast da izgovori prvu psovku u jugoslovenskoj kinematografiji, koja se kaže desila sasvim slučajno.

"Međutim, meni se koporan od one granate upali i počne nešto da me peče po leđima. Ja se okrenem tamo pogledam i kažem: 'Drino je*em ti' i spustim glavu kao da sam mrtav. I kažem njima: 'Gasite! Gasite!' Kaže: 'Čekaj još malo da traje kadar'. Oni me onda obore i ugase mi onaj koporan pozadi. Nije mi ništa bilo", rekao je glumac.

Takođe je zaigrao u filmovima Nebeski odred (1961), Sibirska Ledi Magbet (1962) reditelja Andžeja Vajde, Stepa (1962), Gorki deo reke (1965), Inspektor (1965), Bomba u 10 i 10 (1967), Vuk sa Prokletija (1968), U raskoraku (1968), Brat doktora Homera (1968), Poslednji obračun (1968), Delije (1968), Bekstva (1968), Višnja na Tašmajdanu (1968), Vreme bez rata (1969), Krvava bajka (1969), Silom otac (1969) i Neka daleka svjetlost (1969).

Sedamdesetih godina se ponovo istakao glavnim ulogama u partizanskim filmovima Klopka za generala (1971), Sutjeska (1973), Doktor Mladen (1975) i Partizanska eskadrila (1979). Pored toga, zaigrao je u filmovima Lepa parada (1970), Put u raj (1970), Žarki (1970), Balada o svirepom... (1971), Dan duži od godine (1971), Devojka sa Kosmaja (1972), I Bog stvori kafansku pevačicu (1972), Majstor i Margarita (1972) reditelja Aleksandra Petrovića, Strah (1974), Četiri dana do smrti (1976), Hajka (1977) reditelja Živojina Žike Pavlovića, Miris poljskog cveća (1977) reditelja Srđana Karanovića, Paviljon VI (1978), Kvar (1978) i Trener (1978).

Značajnu saradnju je ostvario i sa rediteljem Goranom Paskaljevićem, sa kojim je snimio filmove Poseban tretman (1980), Vreme čuda (1989) i Bure baruta (1998). Takođe je zaigrao u filmovima Svetozar Marković (1980), Kiklop (1982), Direktan prenos (1982), Sablazan (1982), Nema problema (1984), Od zlata jabuka (1986), Dobrovoljci (1986), Lijepe žene prolaze kroz grad (1986), Remington (1988), Prljavi film (1989), Bunker Palas hotel (1989), Seobe II (1989), Boj na Kosovu (1989), Odisejev pogled (1995) reditelja Tea Angelopulosa, Nečista krv (1996), Poljupci (2004), Buđenje iz mrtvih (2005) i Krojačeva tajna (2006).