Miris dunja

01.12.2023 14:48

Film Miris dunja reditelja Mirze Idrizovića je prikazan na međunarodnog filmskog festivala u Moskvi, nakon što je na pulskom festivalu nagrađen Zlatnom arenom za najbolji scenario. Film je na kraju bio jugoslovenski kandidat za nagradu Oskar.

Tokom ratne 1941. godine Sarajevo se poput velikog dijela Bosne i Hercegovine nalazi u sastavu Nezavisne Države Hrvatske. Teško stanje u zemlji koristi lokalni biznismen Mustafa (Mustafa Nadarević), koji se bogati zahvaljujući saradnji sa njemačkim vojnicima. Mustafa koristi svoj uticaj kod njemačkog pukovnika Štorma (Branko Đurić) i pomaže Husi Mujaginu (Zijah Sokolović) da ponovo otvori svoju radnju. Sa druge strane, Mustafin brat Ibrahim (Irfan Mensur), sestra Azra (Nada Đurevska) i majka Esma (Semka Sokolović - Bertok) pomažu Jevrejki Luni Alkalaj (Ljiljana Blagojević), koja je nedavno ostala bez oca Alkalaja (Boro Stjepanović). Mustafin otac Hamdibeg (Izet Hajdarhodžić) takođe želi da pomogne Luni i govori sinu Ibrahimu da je odvede kod Joze (Pavle Vuisić), gdje misli da će biti bezbjedna.

Jugoslovenski reditelj i scenarista Mirza Idrizović odlično hvata duh svog rodnog Sarajeva i daje intrigantan portret jedne grupe ljudi, koje je uveliko zahvatio vihor rata. Veliku pomoć dobija od strane scenarista Zulfikara Zuke Džumhura i Karela Valtere, koji su inspiraciju pronašli u istinitim sudbinama ljudi i koji su te iste sudbine skrojili u jedan kvalitetan film. Tom prilikom stavljaju akcenat na značaj vjere za opstanak jednog naroda. Zanimljivo je svakako vidjeti kako ratno stanje u jednoj zemlji različito djeluje na njihove stanovnike, pa tako u okviru samo jedne porodice imamo potpuno različite stavove. Treba istaknuti scene u kojima Mustafina majka ne odobrava postupke svoga sina ali je to ne spriječava da ga neizmjerno voli, dok se tog istog Mustafe zbog tih istih razloga odriče njegov otac Hamdibeg. Reditelj Idrizović koristi upravo lik Hamdibega da kritikuje svoje sugrađane koji nemaju dovoljno snage i hrabrosti da sačuvaju svoj obraz ispred okupatora. Dok kod jedne grupe ljudi rat izaziva one najgore osjećaje, tako isto kod druge grupe ljudi, budi hrabrost koja čuči u dnu njihove duše.

Reditelj Idrizović ne forsira sentimente publike dok prikazuje sile Osovine koji hvataju grupu Jevreja, što ove scene čini učinkovitim. Sama scena prvog susreta između Mustafe i Lune je odrađena bez velikih emocija i romantike, što je upravo izdvaja od sličnih ljubavnih scena. Na veliku sreću autora ovog filma uloga ratnog profitera Mustafe je pripala bosanskohercegovačkom glumcu Mustafi Nadareviću, koji se pobrinuo za jednu istinsku glumačku bravuru. Njegova reakcija i njegov uragan emocija u jednoj od posljednjih scena filma će dugi niz godina ostati u sjećanju publike. Gledajući ove scene možda i nije teško zamisliti da su upravo one motivisale našeg proslavljenog reditelja Emira Kusturicu da angažuje Nadarevića u filmu Otac na službenom putu (1985). Treba pohvaliti i veoma dobar posao direktora fotografije Vlade Brankovića i kompozitora Esada Arnautalića. Zamjerke pronalazimo u završnom dijelu filma u kojem se Idrizović ipak previše trudi da izazove emocije publike, naročito u Hamidbegovim scenama.

Miris dunja je veoma dobar film koji prikazuje jedan zaboravljeni istorijski period i kojeg treba pogledati zbog izuzetno raspoloženog glumca Mustafe Nadarevića.

Поштена употреба, https://sr.wikipedia.org/w/index.php?curid=781034