Seljačka buna 1573

09.10.2019 09:14

Film Seljačka buna 1573 je snimljen baš u čast ove bune, koja se dogodila ravno 400 godina prije premijere filma i koju us organizovali slovenački i hrvatski seljaci. Reditelj Vatroslav Mimica je nakon premijere dosnimio još niz scena i predstavio svoj materijal u obliku televizijske mini-serije Anno Domini 1573 (1979).

Tokom druge polovine šesnaestog vijeka, slovenački i hrvatski seljaci žive u zaista teškim uslovima. Pored čestih upada turske vojske, seljaci trpe velike namete od lokalnih feudalaca. Mladi Petar (Serđo Mimica Gecan) želi da osveti svog oca (Aco Jovanovski) i uporno traži priliku za to. Upoznaje i zaljubljuje se u Regicu (Marija Nemet), koja putuje sa grupom uličnih zabavljača. Petar jedno vrijeme provodi sa njima a zatim upoznaje velikog ratnika Iliju Gregorića (Velimir Bata Živojinović) i postaje njegov konjušar. Mladi čovjek se ubrzo nađe među najistaknutijim ustanicima, kao što je Matija Gubec (Fabijan Šovagović), koji se bune protiv feudalca Franje Tahija (Pavle Vuisić).

Reditelj Vatroslav Mimica počinje ovaj film zaista odvažnim scenama u kojima vidimo mladog dječaka Petra, kojem ubijaju oca na jedan zaista okrutan način. Ove scene momentalno bude pažnju publike, ali joj i jasno stavljaju do znanja da reditelj Mimica insistira na naturalističkom prikazu scena nasilja, kako bi što bolje dočarao težak život seljaka u šesnaestom vijeku. Ljubitelji filma ne moraju da se obavezno slože ali scena u kojoj Petar simbolično dobija mač od svog oca podsjeća na film Konan varvarin (1982) reditelja Džona Milijusa, u kojem glavnu ulogu igra Arnold Švarceneger.

Reditelj Mimica je do te mjere insistirao na autentičnosti da se odlučio da protagonisti koriste kajkavski dijalekt, koji se i danas koristi na ovim djelovima Republike Hrvatske, ali koji je veoma težak za razumjeti, naročito današnjoj publici. Autor ovih skromnih redaka je gledao ovaj film bez prevoda i imao je ponekad problem da razumije dijalog samih protagonista. U svakom slučaju Mimica pravi odličnu rekonstrukciju davno prošlih vremena i trošnih kuća u kojima su ljudi nekada živjeli. Kasnije pravi dobar kontrast u kojem vidimo šaku privilegovanih ljudi koji žive u velikom luksuzu, zaštićeni visokim i teško premostivim zidinama. Mimica takođe veoma dobro režira borbe i tom prilikom izbjegava nepotrebnu atrakciju, koja je danas postala nezaobilazna u ovim istorijskim filmovima. Oružje i oklop su teški i nezgrapni i ne dozvoljavaju uvijek ljudima koji ih nose da izvodne brze i lake pokrete. Ponekad iscrljeni borac nema snage ni da se podigne sa zemlje od težine svog oklopa. Treba posebno pohvaliti scene opsade Tahijevog dvorca, u kojoj bjesni seljaci pokušavaju da sruše kapiju i da se popnu preko zidina zamka. U nedostatku bolje riječi, ove scenu djeluju uvjerljivo. Možda same scene borbe podsjećaju na film Magbet (1971) reditelja Romana Polanskog, dok završni kadrovi filma jasno asociraju na takođe završnicu epske istorijske drame Spartak (1960), reditelja Stenlija Kjubrika. Čak i ovim završnim scenama reditelj Mimica dodaje dozu ironije, koju nismo mogli vidjeti u Kjubrikovom filmu. Na kraju ne smijemo zaboraviti spomenuti odličnu muzičku podlogu Alfija Kabilja, kao i neke od najvećih glumačkih veličina bivše Jugoslavije, kao što su Fabijan Šovagović, Velimir Bata Živojinović i Pavle Vuisić.

Seljačka buna 1573 sadrži nekoliko zaista nezaboravnih filmskih scena i treba ga preporučiti svim ljubiteljima istorijskih drama, ali kojima ne smeta velika količina nasilja.

Поштена употреба, https://sr.wikipedia.org/w/index.php?curid=645016