Doktor No

20.06.2015 14:30

Engleski pisac i novinar Jan Fleming vjerovatno nije slutio, ni u svojim najluđim snovima, da će njegovi špijunski romani o britanskom tajnom agentu Džejmsu Bondu doživjeti ovoliku popularnost širom svijeta. Pisac Fleming je inspiraciju za romane pronašao u sopstvenim iskustvima iz Drugog svjetskog rata u kojem je učestvovao kao mornarički obavještajac, a sam lik ženskaroša sklonog porocima Bonda je baziran po njemu samom. Fleming je prvi put svijetu predstavio agenta kodnog broja 007 sa svojom knjigom Kazino Rojal iz 1953. godine. Knjiga je ubrzo postala veliki svjetski hit i Fleming je nastavio da piše nove agentove avanture, u prosjeku jednu godišnje i to redom Živi i pusti druge da umru, Operacija Mjesec, Dijamanti su vječni, Iz Rusije s ljubavlju, Krijumčari dijamanata, pa tek onda Doktor No. Ekranizaciju šeste po redu knjige u ovom serijalu se prihvatio irski režiser i scenarista Terens Jang. Glavnu ulogu je prihvatio tada malo poznati škotski glumac Šon Koneri, nakon što je odbio Keri Grant. Iako ostaje žal za Grantovom glumačkom performansom, jer je ovaj Britanac oduvijek bio poznat kao oličenje muževnosti i elegancije, Šon Koneri se pokazao kao idealan izbor. Zanimljiv je podatak da je upravo režiser Jang izabrao Konerija za ulogu i da ga je odveo kod svog krojača da mu sašije odjelo, zatim ga učio kako da hoda, kako da priča, pa čak i kako da jede hranu. Dobro je poznato svima da je ova uloga napravila od Konerija veliku svjetsku zvijezdu i postao je jedan od najtraženijih glumaca krajem šezdesetih i početkom sedamdesetih godina prošloga vijeka.

Mlađim ljubiteljima filmova će biti zaista interesantno po prvi put vidjeti uvodnu špicu filma, u kojoj vidimo kadar kamere uperen kroz unutrašnjost cijeva pištolja, prema čovjeku u odjelu, koji zatim veoma brzo povlači pištolj iz futrole i puca prema kameri. Ekran postepeno prelijeva krv, sve dok ne postane potpuno obojen u crveno. Ovaj prizor je nebrojeno puta viđen u kasnijim nadtavcima i fanovi su uvijek rado primjećivali sitne modifikacije. U filmu Doktor No takođe po prvi put čujemo nezaboravnu muzičku temu napisanu za ovaj film, koju je komponovao engleski kompozitor Montu Norman. Ova popularna Džejms Bond tema je korištena u svim uvodnim špicama filma sve do nastavka Kazino Rojal, u kojem se po prvi put u ulozi agenta 007 pojavljuje Danijel Krejg. Ljubiteljima filma je već dugi niz decenija poznato već po prvim notama o kojoj se temi zapravo radi i na kojeg se filmskog junaka odnosi asocijacija.

Reditelj Terens Jang pravi dobar uvod i koristi jako zanimljiv način da nam prvi put predstavi britanskog tajnog agenta Džejmsa Bonda. Prvo ga traži jedan neimenovani gospodin i šalje mu svoju vizit kartu, dok Bond igra pokera za stolom. Kamera izbjegava da mu prikaže lice i uglavnom je fokusirana na još jednog učesnika u igri pokera Silviju Trenč, koju igra engleska glumica Junis Gejson i koju neki smatraju prvom Bond djevojkom, sve dok upravo ona ne zapita misterioznog gospodina za njegovo ime. Šon Koneri pali cigaru, gleda u gospođu i izgovara besmrtnu filmsku rečenicu "Bond... Džejms Bond". Ovi samo nekoliko izgovorenih riječi i zvuci poznate muzičke teme su postali nacrt za kasnije nastavke. Isto se može reći i za naredne scene u kojima Bond ulazi kod sekretarice Manipeni i sa ulaznih vrata baca šešir, koji se okači o vješalicu, ili kada mu nadređeni M naređuje da pištolj Beretu zamjeni sa pištoljem modela Walter PPK. Zanimljivo je danas vidjeti agenta Bonda koji se buni što mjenja pištolj, naročito ako znamo da se nerazdvojno vežu agent 007 i model pištolja PPK. Takođe je zanimljivo da se u filmu pojavljuje američki agent CIA, što u kasnijim nastavcima nije bila praksa. Pisac Fleming se u romanima dotakao Anglo-Američkog odnosa i nerijetko je bio kritikovan za nesimpatije prema Americi.

Režiser Terens Jang i scenaristi Ričard Maibaum, Džoana Harvud i Berkli Mater, postavljaju dobru misteriju, u kojoj se publika dugo vremena zapitkuje ko je taj filmdki antagonista iz naslova filma, čije ime malo ko smije da zaboravi. Jang koristi dobro poznate režiserske poteze i prikazuje nam scene u kojima čujemo glas Foktora Noa ali mu ne vidimo lice. U nekoliko scena vidimo samo njegove cipele, što dodatno naglašava misteriju oko njega. Režiser se dobro snalazi i u nekoliko scena automobilske potjere, iako je očigledno da su neki kadrovi snimani u studiju. Agent Džejms Bond je često predstavljen kao osoba od krvi i mesa, koja se nekad dobro namuči da savlada protivnika, i koja često dobije udarac i čiji život je u konstantnoj opasnosti. Često mokar, prljav i sa masnicama na licu agent nema previše vremena da izgovara popularne one-linere. Svakako jedan od aduta filma Doktor No je ženski lik Hani Rajder, koju igra švedska glumica i model Ursula Andres. Scene u kojima dotična izlazi iz mora i tiho pjevuši pjesmu Underneath a mango tree su se duboko urezale u memoriju ljubitelja filma. Neke scene poput mehaničkog zmaja i provjere nivoa radioaktivnosti, kojoj podliježu svi radnici koji rade za zloglasnog Doktora Noa, i koji želi da ostvari dominaciju nad planetom, slobodno možemo reći da nisu najbolje ostvarili. Radioaktivnost je bila aktuelna tema u periodu nakon Hladnog rata jer su u njemu ljudi često strahovali od nuklearne bombe, poslate sa suprotne strane svijeta, što danas Bogu hvala, nije slučaj. Sam lik Doktora Noa, kojeg igra kanadsko-američki glumac Džozef Vajzmen, se danas ipak čini izvještačenim i možemo mu pripisati gomilu filmski klišea, ali isto tako možemo tvrditi da je upravo on začetnik nekih od ovih klišea. Završna borba ne traje previše i u njoj nema melodramatičnih monenata, što je za svaku pohvalu.

Doktor No je započeo jedan od najpopularnijih filmskih serijala, uticao na madovno uvećanje prodaje Flemingovih knjiga i napravio velike filmske zvijezde od Šona Konerija i Ursule Andres. Dvodjelni kupaći kostim koji je dotična nosila u filmu je počeo da se prodaje kao alva. Nakon samo nekoliko godina publika je dobila priliku da vidi prvu filmsku parodiju na film Doktor No pod nazivom Carry On Spying.

Поштена употреба, https://sr.wikipedia.org/w/index.php?curid=337615