Poštanska kočija

17.06.2017 00:139

1880. godine grupa stranaca sjeda u poštansku kočiju, koja putuje od gradića Tonta u Arizoni do Lordzbura, koji se nalazi na teritoriji Novog Meksika. Pored prostitutke Dalas (Kler Trevor), koju grupa lokalnih žena zaduženih za red i mir, protjeruje iz grada, tu su još alkoholičar doktor Dok Bun (Tomas Mičel), trudna žena Lusi Malori (Luiza Plat), koja putuje do svog muža, konjičkog oficira, i prodavač viskija Samjuel Pikok (Donald Mik). Maršal Kerli Vilkoks (Džordž Bankroft) saopštava vozaču kočije, Baku (Endi Devin), da ne može da računa na njegovog čuvara, koji je otišao da hvata bjegunca Ringa Kida (Džon Vejn) i da će on poći umjesto njega. Naime, Ringo je pobjegao iz zatvora kada je saznao da mu je Luk Plamer (Tom Tajler) ubio oca i brata. Poštanska kočija je adaptacija kratke priče Ernesta Hejkoksa, Na putu za Lordsburg.        Američki režiser i scenarista Džon Ford znalački koristi kratak uvod filma, u kojem putnici zauzimaju svoje mjesto u poštanskoj kočiji, da nas što bolje upozna sa njima. Fordovi junaci su kao i obično, svojevrsni otpadnici od društva, kojima je većina ljudi takoreći okrenula leđa i koje će radije izbjeći, ako je to ikako moguće. Jedan od likova kojeg ćemo pomno pratiti je doktor Josija Bun, čovjek kojeg je zavisnost o alkoholu dovela do samog ruba egzistencije. Takođe je interesantno vidjeti, naročito danas, lik kauboja Hetfilda koji ulazi u kočiju samo da bi stao u zaštitu trudne dame, Lusi Malori, koju opsuje kao anđela u džungli i koju inače ugleda samo na kratko i to po prvi put u životu. Nešto duže zadržan kadar na upravniku banke Elsvortu Henriju Gejtvudu i njegov ironičan govor, jasno stavljaju do znanja mišljenje autora ovog filma o njemu i njegovoj profesiji. Treba pohvaliti takođe efektan potez Forda, koji uspjeva da nam odmah skrene pažnju na negativce ovog filma. Grupa vojnika dobija telegram na kojem piše samo jedna jedina riječ, Džeronimo.        Upoznavanje sa glavnim junakom ovog filma, kaubojem Ringom Kidom, je samo još jedna u nizu majstorija američkog režisera. Kamera direktora fotografije Berta Glenona (Rio Grande), ubrzano zumira na junaka filma, polako ga gubeći iz fokusa, da bi se zatim slika izoštrila baš u trenutku kada vidimo kauboja Ringa Kida, sa puškom ležerno prebačenom preko ramena. Mnogi režiseri su u narednim decenijama pokušali da nadmaše ovo prvo upoznavanje sa glavnim junakom filma, ali malo kome je to pošlo za rukom, ako ikome. Na prvu loptu Ringo Kid djeluje kao utelovljenje svih američkih ideala, ćutljivi i pošteni protagonista koji je spreman dati svoj život kako bi istjerao pravdu. Ford takoreći pristaje na neke od ovih osobina, ali odmah postaje očigledno da on ne želi ovakve junake. Ringo je zapravo bivši osuđenik koji je najkraće rečeno, žigosan, baš poput većine ostalih putnika.        Poštanska kočija sa svojih devet neprilagođenih ili žigosanih putnika je zapravo Amerika, 30-ih godina prošloga vijeka, u malom. Putnici, koji se često međusobno poznaju još od ranije, raspravljaju o situaciji u zemlji i mnogim tadašnjim problemima. Iako danas, hvala Bogu, nema sličnog rata svjetskih razmjera, tadašnja situacija se nije u mnogo čemu promjenila od današnjeg stanja u Americi. Jedan od putnika, bankar Elsvortu Henriju Gejtvudu, predlaže da slijedeći predsjednik države bude biznismen, jer smatra da će se tako najbrže otkloniti mnogi problemi u državi. Poštanska kočija se takođe dotiče socijalnih predrasuda. Interesantna je scena u kojoj već pomenuti bankar, Gejtvud, gubi svoju torbu, i ubjeđen je da mu je neko ukrao. Upravo ova scena je najvjerovatnije poslužila kao inspiracija srbijanskom režiseru Slobodanu Šijanu za njegov film Ko To Tamo Peva, tačnije za zapet sa ciganima i nestalim novčanikom. Poštanska Kočija nije bez romantike, ali sa uvijek prisutnim dodirom Fordove mizantropije. Kauboj Hatfielda štiti tuđu ženu, iako je, najvjerovatnije, svjestan da mu ta naklonost neće biti uzvraćena. Takođe, međusobna privlačnost kauboja Ringa Kida i prostitutke Dalas svakako ima prizvuk romantike, ali uvijek uz veliku dozu surovog realizma.        Režiser Džon Ford i direktor fotografije Bert Glenon su obavi izvrstan posao i dobro iskoristili opustošene i prostrane terene američkog zapada. Režiser Ford održava napetost, uz kvalitetnu muziku višečlanog kompozitorskog tima, a zatim naglo obistinjuje sve strahove publike. Kamera Berta Glenona postepeno prelazi ove prelijepe američke predjele i zaustavlja se na grupi Indijanaca, koja iz daljine vreba naše putnike. Film ne žuri sa napadom Indijanaca na poštansku kočiju, ali kada te scene dođu na red, svakako se može reći da su bile vrijedne čekanja. Tempo filma naglo ubrzava, dok dramatična muzika, inače primjerena ovoj situaciji, ne dozvolja ni da na sekundu okrenemo glavu od velikog ekrana. Borba velike grupe indijanaca na konjima i šake nesretnih ljudi je veoma napeta. Brzo montirane scene strela koje prolaze tik pored nesretnih putnika, indijanaci koji padaju sa konja i uski zumovi kamere na lica prestrašenih putnika, ne dozvoljavaju publici da dođe do daha. Sve do samog kraja filma ne možemo sa sigurnošću pretpostaviti ko će od putnika izvući živu glavu, ako iko. Interesantno je vidjeti da se u ovim trenucima velike nevolje, zapravo najviše istaknu upravo oni ljudi koji su naišli na najveće osude od strane društva. Režiser Ford čuva još jedno veoma prijatno iznenađenje za kraj. Treba pohvaliti vještu igru svjetlosti i sjenki u ovim završnim scenama filma.        Poštanska Kočija se danas s pravom smatra za jedan od najboljih i najuticajnijih vestern filmova ikada. O njegovom uticaju najbolje govori izjava proslavljenog režisera i scenariste Orsona Velsa, da je ovaj film zapravo savršen priručnik za snimanje filmova i da ga je pogledao čak četrdeset puta, kao svojevrsnu pripremu za Građanina Kejna. Poštanska Kočija je pokrenuo izuzetno uspješnu saradnju između režisera Džona Forda i glavnog glumca Džona Vejna. Ford je insistirao da glavna uloga u ovom filmu pripadne upravo Džonu Vejnu i izborio se sa čelnicima studija da bude po njegovom. Džon Vejn je preko noći postao veoma tražena roba i usljedile su mnoge uloge, uglavnom u vestern žanru. Treba još dodati da je Poštanska Kočija doživjela nekoliko rimejk verzija od kojih su neke snimljene direktno za televiziju, a takođe ovaj crno-bijeli klasik je digitalno obrađen i može se naći njegova verzija u boji. Nepotrebno je reći da je riječ o izvrsnom vesternu i da nedostatak boje ne smije da vas spriječi da ga pogledate.        Džon Vejn (Čovjek Koji Je Ubio Libertija Valansa, Rio Bravo, Tragači) je izvrstan u ulozi ćutljivog kauboja koji se najviše istakne upravo kad je najteže. Dobro društvo mu prave Kler Trevor (Ostrvo Largo) i Tomas Mičel (Tačno U Podne, Divan Život, Prohujalo Sa Vihorom), u ulozi alkoholičara doktora. Džon Karadin (Čovjek Koji Je Ubio Libertija Valansa, Plodovi Gnjeva) nije ništa manje impresivan u ulozi kauboja i džentlmena. Treba pohvaliti komičara piskavog glasa Endija Devina (Čovjek Koji Je Ubio Libertija Valansa), ali i kompletan ostatak glumačke postave.        Poštanska kočija je neosporno remek-djelo vestern filma, koje je ostavilo neizbrisiv trag u žanru.

By