Džon Karpenter

Američki reditelj, scenarista, producent, montažer i muzički kompozitor Džon Karpenter je jedan od najvažnijih stvaralaca u Novom Holivudu, pokretu koji je započeo sredinom šezdestih godina prošloga vijeka a završio se početkom osamdesetih godina i koji je u tom vremenskom periodu napravio svojevrsnu renesansu američkog filma i ostavio utisak koji itekako osjećamo i danas. Karpenter je navjeći doprinos ostavio u drugoj polovini sedamdesetih i početkom osamdesetih godina u žanrovima akcioni triler, horor film i naučna fantastika i to sa filmovima Napad na policijsku stanicu broj 13, Noć vještica, Bjekstvo iz Njujorka i Stvor. Navedeni filmovi su vremenom dobili kultni status i smatraju se za neke od najvažnijih filmova iz ovog perioda. Ovaj filmski autor je često sarađivao sa mnogim poznatim američkim glumcima kao što su Kurt Rasel, Džejmi Li Kertis, Kitom Dejvidom i Donald Plezens.

„U Francuskoj sam autor, u Njemačkoj filmski stvaralac, u Britaniji žanrovski reditelj a u SAD-u sam skitnica“, jedna je od legendarnih izjava Džona Karpentera.

Džon Karpenter je filmsku karijeru započeo nizom kratkih filmova koje je snimio tokom šezdesetih godina. Njegov prvi dugometražni uradak je naučnofantastični film Tamna zvijezda iz 1974. godine, koji je dobio pohvale kritike. Mladi reditelj je zatim započeo najplodniji period svoje rediteljske karijere i snimio redom uglavnom nezaboravne filmove Napad na policijsku stanicu broj 13, Noć vještica, Neko me posmatra, Elvis, Bjekstvo iz Njujorka i Stvor. Njegov pomenuti horor film Noć vještica iz 1978. godine, u kojem igraju Džejmi Li Kertis i Donald Plezens, važi za jedan od najvećih i najuticajnijih horor filmova i započeo je jednu od najpoznatijih horor filmskih franšiza, koja traje sve do danas. Poslednji nastavak iz ove franšize, Noć veštica: Kraj, u kojem glavnu ulogu ponovo igra Džejmi Li Kertis, gledali smo prošle godine.

Karpenter je često samostalno komponovao muzičke podloge za svoje filmove i mnoge od ovih kompozicija su i danas veoma popularne. Proglašen je jednim od najvažnijih mladih autora Novog Holivuda i on je nastavio da se dokazuje i ističe sve do kraja osamdesetih godina. Treba svakako izdvojiti naslove Kristina – auto ubica, Čovjek sa zvijezda, Velike nevolje u maloj Kini i Knez tame. Svakako jedan od njegovih najvažnijih filmova iz ovog perioda je naučnofantastična akciona satira Oni žive iz 1988. godine, u kojoj je žestoko kritikovao ljudsku lakomislenost i povodljivost, između ostalog i ljudski konzumerizam, koji su izazvani putem subliminalnih poruka, kojma smo svi svakodnevno izloženi putem medija. Oni žive je nažalost autorov poslednji veliki film.

Devedesetih godina i kasnije reditelj je nastavio da unosi trud u svaki naredni projekat, ali je uspjeh uglavnom izostajao. Nažalost njegovi filmovi su doživjeli komercijalni krah i njegovo ime je počelo da gubi na značaju. Treba ipak pomenuti naslove različitog kvaliteta i to Memoari nevidljivog čovjeka, U ustima ludila, Selo ukletih, Bjekstvo iz Los Anđelesa, Vampiri i Duhovi sa Marsa. Njegov za sada poslednji rediteljski uradak je natprirodni psihološki horor Odjeljenje iz 2010. godine.

Da bismo shvatili Karpenterov uticaj na sedmu umjetnost dovoljno je samo da pogledamo spisak reditelja na koje je ostavio veliki utisak i koje predvode takva imena kao što su Kventin Tarantino, Džejms Kameron, Giljermo del Toro, Robert Rodrigez, Deni Bojl, Nikolas Vinding Refn i Bong Džun-hom, između ostalih.

„Ne želim da budem u holuvudskom mejnstrimu. Ne želim da budem dio demografije. Želim da budem individua. Svaki svoj film nosim kao znak ponosa. Zato cijenim sve svoje loše kritike. Ako kritičari počnu da vole moje filmove, onda sam u velikoj nevolji“, rekao je reditelj.