Pol Njumen ( 1925 - 2008)

Legendarni američki glumac i producent Pol Njuman (1925-2008) jedan je od najznačajnijih holivudskih glumaca, koji je vrhunac popularnosti doživio u poslijeratnim decenijama. Često je glumio usamljene i svojeglave pojedince koji se bore protiv sistema, namjenenog da tlači i pokorava pojedince. Njegova diskutabilno najpoznatija uloga je u zatvoreničkoj drami Hladnokrvni kažnjenik iz 1967. godine, reditelja Stjuarta Rozenberga, u kojoj igra zatvorenika koji odbija da se povinuje pravilima koja vladaju u zatvoru. Njuman je zaista briljirao u ulozi koja je djelovala kao da je striktno krojena za njega i dobio nominaciju za nagradu Oskar. Njuman je čak deset puta nominovan za ovu prestižnu nagradu, koju je osvojio za ulogu u filmu Boja novca iz 1986. godine, reditelja Martina Skorsezea, a dobio je iste godine i počasnog Oskara za svoj doprinos sedmoj umjetnosti. Pored glume i posla producenta, Njuman je bio preduzetnik, vozač auto trka i humanitarac.

 

Kada su ga jednom upitali o bračnoj vjernosti, Njuman, koji je tada bio u braku sa glumicom Džoan Vudvort je ponudio svoj legendarni odgovor: "Zašto ići po hamburger kad imaš biftek kod kuće."

 

Pol Njumen je započeo svoju karijeru još krajem četrdesetih godina prošloga vijeka, epizodnim ulogama u različitim televizijskim serijama. Popularnost mu je ubrzo počela da raste, naročito nakon uloge u drami Dugo toplo ljeto iz 1958. godine, reditelja Martina Rita, u kojoj još igra američka glumica Džoana Vudvard. Njumen i Džoana su se zaljubili tokom snimanja ovog filma i iste godine vjenčali, a brak je trajao sve do glumčeve smrti. Dvoje glumaca su tokom narednih godina često sarađivali zajedno, ali nisu uspjevali da ponove uspjeh svog prvog zajedničkog filma. Isto tako, Njuman i reditelj Rit su nastavili svoju dobru saradnju sa filmovima Pariz bluz, Had, Bijes i Hombre, koji su uglavnom nailazili na pohvale kritike. Pored toga, Njuman je takođe uspješnu saradnju tokom narednih decenija imao sa rediteljem Stjuartom Rozenbergom sa kojim je snimio filmove Hladnokrvni kažnjenik, VUSA, Džepni novac i Bazen za utapanje. Ne smijemo ni zaboraviti saradnu sa glumcem Robertom Redfordom i rediteljem Džordžem Rojom Hilom na veoma cjenjenim filmovima Buč Kasidi i Sandens Kid i Žaoka reditelja Džordža Roja Hila. Njumana smo tokom šezdesetih godina gledali i u filmovima Ljevoruki revolveraš reditelja Artura Pena, Mačka na usijanom krovu reditelja Ričarda Bruksa, Egzodus reditelja Otoa Premingera, Hazarder, Slatka ptica mladosti reditelja Ričarda Bruksa, Harper i Pocijepana zavjesa reditelja Alfreda Hičkoka.

 

“Gluma je pitanje upijanja ličnosti drugih ljudi i dodavanja nekih svojih ličnih iskustava”, izjavio je Njuman.

 

Njumanov dobar izgled u kombinaciji sa jedinstvenim talentom i urođenim butnovničkim stavom su u istoj mjeri oduševili publiku i kritiku. Popularnost mu je dosegla razmjere stratosfere tokom pedesetih i šezdesetih godina, da bi zatim sedamdesetih godina zaigrao u dosta filmova koji se nisu naročito dopali publici. Njuman je nastavio da sarađuje sa nekim od najznačajnijih američkih reditelja, ali se stekao utisak da ti reditelji nisu bili na vrhuncu svoje kreativnosti. Zajedno sa rediteljem Džonom Hjustonom snimio je filmove Život i vrijeme sudije Roja Bina i Čovjek iz Australije, dok je sa rediteljem Robertom Altmanom snimio Bafalo Bil i Indijanci, ili Lekcija istorije bika koji sjedi reditelja Roberta Altmana i Kvintet, koji su se dopali samo pojedincima. Takođe smo glumca tokom sedamdesetih gledali u filmovima Pakleni toranj, Nijemi film reditelja Mela Bruksa i Surova igra.

 

Četvrt vijeka nakon filma Hazarder, u kome je igrao igrača bilijara Edija Felsona, Njuman je reprizirao ovu ulogu u filmu Boja novca iz 1986. godine, reditelja Martina Skorsezea. Tokom osamdesetih godina i kasnije glumca smo gledali u filmovima Policajac iz Bronksa, Odsustvo zlobe reditelja Sidnija Polaka, Presuda reditelja Sidnija Lumeta, Debeli čovjek i mali dječak, Blejz, Gospodin i gospođa Bridž reditelja Džejmsa Ajvorija, Veliki skok reditelja Itana i Džoela Koena, Nikada budala, Sumrak i Poruka u boci. Jednu od poslednjih velikih uloga odigrao je u kriminalističkoj drami Put bez povratka iz 2002. godine, u kojoj još igraju Tom Henks, Džud Lo, Dženifer Džejson Li i Danijel Krejg. Od glumačkog posla oprostio se 25. maja 2007. godine sa obrazloženjem da ne može da nastavi da glumi na nivou na kojem bi on to htio.

 

“Prvi put da su žene reagovale na mene bilo je tokom snimanja filma Had u Teksasu. Žene su bukvalno pokušavale da se popnu na moj prozor u motelu u kojem sam odsjeeo. U početku je to laskalo mom egu. U početku. Onda shvatite da me mješaju sa ulogama koju igram i likovima koje su kreirali pisci koji nemaju nikakve veze sa onim što jesam”, izjavio je glumac.

 

Osnivač je prehrambene kompanije Newman's own, koja dio novca šalje u humanitarne svrhe.

 

Pol Njuman je jedan od istinskih legendi sedme umjetnosti, kao i jedan od najboljih i najvažnijih američkih glumaca.