Stelan Skarsgord

Švedski glumac Stelan Skarsgord je vjerovatno jedan od najtalentovanijih evropskih glumaca koji trenutno rade u Holivudu i koji se iznova dokazuje iz godine u godinu. Odličan je bio u ulozi barona Vladimira Harkonena u nastavcima Dina (2021) i Dina: Drugi dio (2024) reditelja Denija Vilneva. Ovim tumačenjem je pokazao izuzetno veliki nivo okrutnosti i samog sadizma, kakvog rijetko viđamo u holivudskim filmovima novijeg datuma. Takođe je zaigrao u nekoliko popularnih filmskih serijalu, kao što su Marvelov filmski serijal i Pirati sa Kariba (2006-2007), ali i u izuzetno cjenjenoj televizijskoj seriji Černobilj (2019). Stelan ima čak osmoro djece, od kojih su njegovim stopama krenuli Aleksander, Gustaf, Bil i Volter. Stelanovi sinovi bilježe dosta glumačkog uspjeha i pokazuju da će loza Skarsgord još dugo godina cvjetati u Holivudu.

Stelan Skarsgord je rođen u Getenborgu, gdje je i počeo svoju karijeru još šezdesetih godina prošloga vijeka. Nažalost većina njegovih filmova sa početka karijere nije doživjela veću popularnost van granica Švedske. Zanimljivo je dodati da je je dio ovih naslova imalo istaknut erotski sadržaj. Najviše uspjeha je imao sa ulogom čovjeka sa mentalnim poteškoćama u filmu Prosti ubica (1982) reditelja Hansa Alfredsona. Odlično je odigrao ovu psihički zahtjevnu ulogu i osvojio nagradu Srebreni medvjed na međunarodnom filmskom festival u Berlinu. Ova uloga je svakako pomogla glumcu u njegovoj daljoj karijeri jer se za njegov talenat pročulo i van granica rodne Švedske. Skarsgord i reditelj Alfredson su kasnije sarađivali i na filmovima Lažna kao voda (1985), Džim i pirat Blum (1987) i Vrijeme vuka (1988). Veliki podsticaj njegovoj karijeri su dali američki reditelji Filip Kaufman i Džon Mektirnan, koji su ga angažovali u filmovima Nepodnošljiva lakoća postojanja (1988) i Lov na Crveni oktobar (1990).

Glumac je tokom devedesetih godina nastavio sa kvalitetnim ulogama, putujući veoma često na relaciji između Geteborga i Los Anđelesa. Započeo je neke veoma bitne saradnje za svoju dalju karijeru. Sa norveškim rediteljem Hansom Piterom Molandom je snimio uspješnu dramu Nula stepeni (1995), da bi kasnije snimili filmove Aberdin (2000), Donekle nježan čovjek (2010), Po redu nestajanja (2014) i Out Stealing Horses (2019). Ova saradnja nije dobila veliku medijsku pažnju ali slobodno možemo reći da predstavlja pravi mali praznik za ljubitelje kvalitetnog filma. Treba dodati da je akcioni triler Po redu nestajanja dobio američki rimejk Ledena potjera (2019), u kojem glavnu ulogu igra irska akciona zvijezda Lijam Nison. Režije rimejka filma se prihvatio upravo autor originala Hans Piter Moland.

Devedesete godine su takođe značajne jer je glumac započeo saradnju sa talentovanim danskim rediteljem Larsom fon Trirom. Dvojac se složio poput kompatibilnih dijelova slagalice i snimili su niz zanimljivih, iako kontraveznih naslova, kao što su Kroz talase (1996), Ples u tami (2000), Dogvil (2003), Melanholija (2011), Nimfomanka: Prvi dio (2013) i Nimfomanka: Drugi dio (2013). Glumac je uglavnom igrao naizgled normalne ali ipak izopačene likove koji sakrivaju svoju odbojnost od drušva i koje nikako ne bismo željeli da sretnemo u svom životu.

Do kraja vijeka je zaigrao u filmovima Nesnica (1997) reditelja Erika Skjoldbjerga, Moj sin fanatik (1997), Dobri Vil Hanting (1997), Amistad (1997) reditelja Stivena Spilberga, Djeca stakloduvača (1998), Spasitelj (1998) reditelja Predraga Antonijevića, Ronin (1998), Duboko plavo more (1999), Skrivena strast (2000) i Tajmkod (2000).

U novom vijeku je nastavio sa veoma dobrim ulogama, za koje je dobijao nagrade na mnogim međunarodnim festivalima. Takođe je sarađivao sa mnogim evropskim rediteljima koji nažalost nemaju uvijek veliku pažnju medija. Sa danskim rediteljem Peterom Flintom je snimio filmove Arn: Vitez templar  (2007) i Arn - Kraljevstvo na kraju puta (2008), kao i televizijsku seriju Arn (2010).

Treba svakako izdvojiti filmove Kis kis (beng beng) (2001), Kome se prikloniti (2001) reditelja Ištvana Saboa, Staklena kuća (2001), Bez dobrog alibija (2002), Grad duhova (2002), Kralj Artur (2004), Istjerivač đavola: Početak (2004), Vlast: Predhodnik Egzorciste (2005) reditelja Pola Šredera, Beovulf i Grendel (2005), Gojine utvare (2006) reditelja Miloša Formana, Računica smrti (2007), Mamma Mia! (2008), Anđeli i demoni (2009), Metropija (2009), Frenki i Elis (2010), Kao da me nema (2010), Kralj đavoljeg ostrva (2010), Muškarci koji mrze žene (2011) reditelja Dejvida Finčera, Tragovi prošlosti (2013), Romeo i Julija (2013), Iscelitelj (2013), Hektor u potrazi za srećom (2014), Pepeljuga (2015), Izdajnik po našem ukusu (2016), Povratak u Montok (2017), Borg i Mekenro (2017), Čovek koji je ubio Don Kihota (2018) reditelja Terija Gilijama, Mamma Mia! Idemo ponovo (2018), Naći ću te (2019), Obojena ptica (2019), Nada (2019), Posljednje riječi (2020) i Šta ostaje (2022).