Bekim Fehmiju ( 1936 - 2010)

Jugoslovenski glumac albanskog porijekla Bekim Fehmiju (1936-2010) se smatran za jednog od najboljih glumaca jugoslovenske kinematografije. U svojim nastupima je pokazao eruptivnu energiju i nije dozvoljavao publici ni momenat predaha. Uspio je da privuče pažnju Holivuda u vremenu kada je svijet bio podjeljen na dvije strane i kada je tako nešto bilo gotovo pa nezamislivo. Dijelio je ekran sa mnogim čuvenim ljepoticama, kao što su Kendis Beržen, Ava Gardner i Klaudija Kardinale. Njegova knjiga uspomena koju je napisao još 1985. godine je objavljena pod naslovom Blistavo i strašno (2001). Nastavak knjige je objavljen posthumno tomom 2012. godine. Bio je u braku sa glumicom Brankom Petrić sa kojom je dobio sinove Hedona i Uliksa. Pošte Srbije su 2017. godine izdale poštansku markicu sa njegovim likom, kao dio serije zvane Veliki srpski glumci. Treba još dodati da je veliki glumac bio vrstan poliglota i da je govorio srpski, albanski, makedonski, turski, romski, španski, engleski, francuski i italijanski jezik.

 

Bekim Imer Halili je rođen u Sarajevu u albanskoj porodici. Uzima ime Fehmiju koje je zapravo srednjoškolski nadimak njegovog oca Ibrahima. Seli se sa porodicom u Skadar a zatim u Prizren gdje je proveo detinjstvo. Glumu je diplomirao 1960. godine na Akademiji za pozorišnu umetnost u Beogradu u klasi profesora Matije Mate Miloševića. Glumačku karijeru je započeo ulogom poručnika Kraljevske vojske Marića u filmu Saša (1962) reditelja Radenka Ostojića. Do kraja decenije je zaigrao u filmovima Pod istim nebom (1964), Devojka (1965), Neprijatelj (1965) reditelja Živojina Žike Pavlovića, Klakson (1965), Ko puca otvoriće mu se (1965), Roj (1966), Tople godine (1966), Protest (1967) i Uzrok smrti ne pominjati (1968).

 

Glumac je prosto briljirao u ulozi Belog Bore Perjara u filmu Skupljači perja (1967) reditelja Aleksandra Saše Petrovića. Treba istaknuti nezaboravnu scenu u kojoj pod velikim uticajem alkohola razbija čaše u kafani i povređuje sebe, sve uz muziku Olivere Katarine. Film je nominovan za nagradu Oskar u kategoriji Najbolji međunarodni film, a osvojio je Gran pri na filmskom festivalu u Kanu. Fehmiju je zatim odigrao naslovnu ulogu u italijanskoj televizijskoj seriji Odisej (1968) koju potpisuje čuveni producent Dino de Laurentis.

 

Njegov američki debi Avanturisti (1970), reditelja Luisa Gilberta, je ispao fijasko i prosto nije dozvolio glumcu da pokaže svoj potencijal. Sreću je donekle pronašao u evropskoj kinematografiji i to u filmovima Dezerter (1970), Posljednji snjegovi proljeća (1973), Ućutkajte svjedoka (1974), Kaljostro (1974), Libera, ljubavi moja (1975), Dozvola za ubistvo (1975), Salon Kiti (1976), Spremni na sve (1977), Crna nedjelja (1977) reditelja Džona Frankenhajmera i Glas (1982).

 

Nije zapostavio ni domaću kinematografiju. Odličan je bio u ulozi vaspitača Žarka Munižabe u filmu Specijalno vaspitanje (1977) reditelja Gorana Markovića. Zaigrao je i u filmovima Klopka za generala (1971), Deps (1974), Košava (1974), Pavle Pavlović (1975), Stići pre svitanja (1978), Partizanska eskadrila (1979), Široko je lišće (1981) i Crveni i crni (1985).

 

Tokom 1987. godine odlučio je da se prestane baviti glumom, da bi ipak zaigrao u nekoliko italijanskih televizijskih projekata. Posljednju ulogu je odigrao u malo poznatom televizijskom filmu Srce i mač (1998), svojevrsnoj verziji priče o Tristanu i Izoldi.