Denkerk

15.07.2018 12:59

Nakon dugog niza izuzetno uspješnih filmova, uglavnom u žanru naučne fantastike, američki režiser i scenarista Christopher Nolan, odlučio je da "izazove Bogove" i isproba svoje režisersko umijeće i sa ratnom tematikom. Naime, nakon francuske invazije od strane nacističke Njemačke, tokom drugog svjetskog rata, hiljade savezničkih vojnika se povuklo u Dunkirk, francusku komunu u blizini belgijske granice. Ovi odsječeni i opkoljeni vojnici su se našli u veoma teškoj situaciji, i sve manje nade su polagali u eventualnu savezničku invaziju. Ovo nije prvi film koji je pokušao da dočara ovaj istorijski momenat, ali je ipak riječ o filmu koji je dobio instant pažnju kritike i publike, jer ga se, prije svega, dohvatio nepogrešivi Nolan. Christopher Nolan je sam napisao, režirao i producirao ovaj film, bez pomoći svog brata i čestog saradnika, scenariste Jonathana Nolana.

Britanski vojnik Tommy (Fionn Whitehead) uspjeva da se dokopa plaže u Dunkiru, gdje upoznaje takođe vojnika Gibsona (Aneurin Barnard). Na plaži se nalaze i komadant Bolton (Kenneth Branagh) i pukovnik Winnant (James D'Arcy). Kraljevska mornarica konfiskuje privatne brodove da učestvuju u evakuaciji savezničkih vojnika, zaglavljenih na plažama Dunkirka. Mr. Dawson (Mark Rylance) i njegov sinovi Peter (Tom Glynn-Carney) i George (Barry Keoghan), odlučuju da lično učestvuju u ovoj evakuaciji. Oni upoznaju neimenovanog kontuzovanog vojnika (Cillian Murphy), koji im se pridružuje na brodu. Za to vrijeme trojica pilota Farrier (Tom Hardy), Collins (Jack Lowden) i njihov vođa, prelaze engleski kanal da pruže vazdušnu podršku vojnicima u Dunkirku.

Autor filma Christopher Nolan pripovjeda ovu fascinantnu istorijsku priču o savezničkoj vojsci, iz tri različita ugla. Scene na kopnu prate mlađanog britanskog vojnika Tommija, kamera na moru je uz sednjovječnog Dawsona i njegova dva sina, dok se u središtu vazdušnih scena nalaze, naizmjenično, piloti aviona Spitfire. Ovaj takozvani filmski pripovjedački triptih je omogućio režiseru, da nam sa relativno malim brojem filmskih likova, pruži dobar portret svih ratnih žarišta u Dunkirku i ujedno dočara ovu nemilu situaciju, za savezničke vojnike. Nolan je zajedno sa istorijskim konsultantom Joshuom Levinom, autorom knjige Dunkirk: Istorija Iza Velikog Studijskog Filma, obavio mnogobrojne razgovare sa ratnim vojnim veteranima iz bitke kod Dunkirka, koji su mu pomogli u smišljanju scenarija za ovaj film. Upravo je u razgovoru sa ovim ratnim veteranima čuo za priču o savezničkim vojnicima, koji su, očajni i izbezumljeni, prosto ušetali u more. Nolan se odlučio za sporiji tempo filma, koji se neće dopasti današnjoj nestrpljivoj publici, željnoj spektakularnih ratnih obračuna, poput Spielbergovog Spašavanja Vojnika Ryana. Dunkirk više podsjeća na zaboravljene klasike sedme umjetnosti, koji su izostanak računarskih filmskih pomagala, kompenzovali kvalitetnom pričom, prostim filmskim protagonistima i naturalističkim prikazom ratnih užasa. Uplašeni mladi protagonista Dunkirka, Tommy, djeluje kao da je otupio od straha, prouzrokovanog neprijateljskim mecima i granatama, koje padaju u njegovu blizinu. Vojnik Tommy, kao da koristi poslednje atome snage da sačuva svoju glavu na ramenima. Ovakav pristup ratnoj tematici je pohvalan jer imamo utisak patnji, koji su prošli sva nesretna dijeca u ovoj bitki, a Nolan pravi još jedan pametan potez i izbjegava prikaz njemačkih vojnika, kao i saveznički generala i visokih ratnih činovnika, pa čak i ženskih protagonista. Treba nagasiti da će svi ljubitelji ratnih romansi, najvjerovatnije poželjeti da su ostali kod svoje kuće. Nolan pravi takođe dobar potez i fokusira našu pažnju na trenutna ratna dešavanja. Njega ne zanima ko su zapravo njegovi protagonisti i zašto su tu gdje jesu, već isključivo da li će preživjeti. Ovaj režiser takođe izbjegava svaki vid individualnih herojskih poteza i samo zbog toga ovaj film zaslužuje visoku preporuku. Mladi Tommy je daleko od holivudskog portreta ratnog junaka, što naročito pokazuju njegovi postupci u određenim situacijama, poput njegove svađe sa saboracima oko vojnika Gibsona.

Dunkirk je svakako tehnički impresivan film, zahvaljujući, između ostalih, i direktoru fotografije, Hoyteu van Hoytemi. Treba pohvaliti dobro režirane scene aviona u letu, koji odišu realizmom i velikom brigom prema detaljima. Zasluge za napetost ovih i mnogih drugih scena, idu i kompozitoru Hansu Zimmer, koji dobro implementira otkucaje ručnog sata u muzičku podlogu filma i sa lakoćom manipuliše emocijama publike. Dunkirk se takođe može pohvaliti intrigantnom nelinarnom pričom, poput Nolanovog Mementa. Letovi trojice pilota se dešavaju tokom sat vremena, pomoraca jedan dan, dok se ratna avantura protagoniste filma, dogodila sedam dana prije. Iako se ne može uperiti prstom u nešto iz ovog filma i reći da to ne valja, Dunkirk ipak ne zaslužuje tolike hvalospjeve kritike i publike. Stari dobri ratni filmovi su ipak realnije i i tako reći prizemnije demonstrirali užase rata. Svi oni koji su pogledali recimo, Klimov Idi I Gledaj znaju o čemu govorim.

Kasting je takođe veoma dobro odrađen. Christopher Nolan bira mlade britanske glumce, jer je većina savezničkih vojnika, koja se zadesila u Dunkirku, bila zaista mlada. Slabo poznati Fionn Whitehead je dobar izbor za mladog vojnika, koji je svojevrsni predstavnik ove omladine, čije djetinjstvo je uzurpirano ratom. Kenneth Branagh, Cillian Murphy i Mark Rylance su odlični u svojim ulogama, i kroz različite portrete, uspjevaju da sugerišu mnoge nemilosti rata. Komandant Bolton, kojeg igra Kenneth Branagh, je djelimično baziran na Jamesu Campbellu Cloustonu, kanadskom oficiru u kraljevskoj mornarici, tokom invazije u Dunkirku. Tom Hardy ponovo pokazuje sposobnost ispoljavanja emocija samo sa očima, i kritika je naravno odmah povukla paralelu sa Nolanovim Uspon Mračnog Viteza. Treba pohvaliti sasvim korektnu ulogu engleskog pjevača Harrija Stajlsa, Toma Glynn-Carneija ali i ostale.

Dunkirk je nesporno kvalitetan film, koji uspjeva da natjera svoje gledaoce, da misle o svim događajima u filmu, dugo nakon odjavne špice. Međutum mora se pridodati, da se od reputacije Dunkirkovog autora, očekivalo malo više, i da mu bolje leži žanr naučne fantastike.

By IMP Awards, Fair use, https://en.wikipedia.org/w/index.php?curid=51683157