Apokalipsa danas

16.07.2009 08:14

Američki reditelj Frensis Ford Kopola je sedamdesetih godina prošloga vijeka snimio niz impresivnih naslova kao što su Kum (1972), Prisluškivanje (1974) i Kum 2 (1974). Za sami kraj decenije veliki majstor je priredio još jednu veliku filmsku poslasticu, epski ratni film Apokalipsa danas, baziran na knjizi Srce tame (1899), autora Džozefa Konrada. Film je imao izuzetno turbulentno snimanje, koje bi gotove sve reditelje natjeralo da odustanu od ovog filma, ali je istrajni i tvrdoglavi Kopola uspio da završi posao zbog kojeg je otišao na drugi kraj svijeta. Sve njegove muke su odlično prikazane u dokumentarom filmu Srca tame: Apokalipsa jednog reditelja (1991).

Tokom Vijetnamskog rata, 1969. godine, kapetan Bendžamin L. Vilard (Martin Šin) dobija zadatak da se obračuna sa odbjeglim pukovnikom američke vojske, zvanim Volter E. Kurc (Marlon Brando), koji se nalazi na teritoriji Kambodže i koji je oko sebe okupio veliki broj sljedbenika, koji ga slušaju bez pogovora. Vilard se ukrcava na riječni patrolni brod, kojim komanduje oficir Filips (Albert Hol), sa posadom koju čine surfer Lens B. Džonson (Sem Botoms), Džej Hiks zvani Kuvar (Frederik Forest) i Tajrin Miler zvani Gospodin Čisti (Lorens Fišbern). Grupa vojnika započinje svoj dugi i opasni put.

Apokalipsa danas je jedan od onih filmova koji već u samom uvodu najavljuje da se radi o zaista impozantnom filmskom ostvarenju, ali koje se neće dopasti svima i koje ne bježi od prikazivanja surovosti i beznađa rata. Nakon scene u kojoj vidimo napalm bombe koje padaju na šumski teren, uz muzičku pjesmu The End, grupe The Doors, reditelj Frensis Ford Kopola nas upoznaje sa glavnim junakom filma, kapetanom Bendžaminom L. Vilardom. Scena u kojoj ovaj kapetan, zaključan sam u svoju sobu, popušta pod pritiscima rata i u potpuno rasejanom stanju udara šakom u ogledalo, izaziva veliku pažnju ali i nevjericu kod publike, koja na neki način dobija upozorenje kakav materijal je čeka u nastavku. Glumac Martin Šin je tokom snimanja zaista bio u alkoholisanom stanju i zaista je udario šakom u ogledalo, a zatim spontano počeo da maže sopstvenom krvlju po licu. Glumac je svakako napravio jedan od najimpresivnijih uvoda koje smo vidjeli i najavio nešto zaista posebno.

Na veliku radost publike, reditelj Kopola je na visini zadatka i tokom ostatka filma. Konradova knjiga Srce tame je poslužila kao inspiracija, ali su reditelj Kopola i scenarista Džon Milijus uveliko odstupili od pomenute priče i ponudili svoju interpretaciju iste priče. Premjestili su radnju iz Konga prikazanog u XIX vijeku u Vijetnamski rat, tačnije 1969. godine. Ona naizgled neobična konverzija je odrađena odlično i svojevrsni primitivni motivi koje vidimo u knjizi su odlično implementirani u rat, u koji su Amerikanci ušli sa velikim samopouzdanjem da bi na kraju slomili zube i pretrpili velike gubitke. Zaista je zastrašujuće ali neodoljivo isustvo gledati posadu broda predviđenu kapetanom Vilardom, kako polako ali neizbježno plovi prema poludjelom kapetanu Kurcu. Posadu broda uz put čekaju mnoge nevolje, slobodno možemo reći iskušenja, jer priča dobija svojevrsni mitski karakter, zbog direktni i indirektni poveznica sa Homerovom Odisejom, ali i filmom Agire: Gnijev Božji (1972), reditelja Vernera Hercega, čiji naturalistički način kazivanja je bio inspiracija za Kopolu.

Kopola i Milijus su odlično rasporedili sve scene i uspjevaju da gotovo svakom narednom scenom odu korak dalje u nepoznato i da daju mahnit prikaz rata. Scene sa potpukovnikom Vilijamom Bilom Kilgorom, kojeg odlično igra Robert Duval, izazivaju opet nevjericu ali i veliku zabavu kod publike koja ne može a da se nasmije ovom čovjeku koji je oguglao na bombe koje padaju u njegovu blizinu i kojem pažnju može privući samo surfanje talasima. Rečenica u kojoj saopštava zabezeknutom Vilardu da voli miris napala rano ujutru je sa razlogom postala jedna od najpoznatijih i najpopularnijih filmskih rečenica. Ostale scene, koje nepogrešivo hvata italijanski direktor fotografije Vitorio Storaro, takođe su vrijedne velike pohvale, dok su mnoge od njih zaista nezaboravne. Scena u kojoj Kuvar naleti na tigra u džungli ili scene sa Plejboj zečicama, kao i mnoge druge su, uspostavlja se, samo uvod u susret Vilarda i Kurca, na kraju. Publika opet stiče neobičan utisak da su sve Vilardove dosadašnje patnje bile samo priprema za ono što ga čeka kod Kurca. Naime, glumac Marlon Brando je izazvao bijes reditelja Kopole kada se pojavio nepripremljen i sa viškom kilograma, ali je sve nadoknadio u relativno kratkom vremenskom periodu koje je proveo na ekranu.

Apokalipsa danas je jedan od najboljih američkih ratnih filmova i neosporno remek-djelo sedme umjetnosti i nažalost poslednji veliki film u karijeri velikog reditelja Frensisa Forda Kopole.

By The poster art can or could be obtained from the distributor., Fair use, https://en.wikipedia.org/w/index.php?curid=11940998