Trejnspoting

10.01.2001 13:29

Nakon što je oduševio kritiku i publiku svojom crnom komedijom Malo ubistvo među prijateljima, engleski reditelji scenarista Deni Bojl je za svoj sljedeći filmski projekat izabrao kultnu knjigu škotskog pisca Irvina Velša Trejnspoting, koja govori o grupi heroinskih ovisnika u siromašnim djelovima škotske prjestolnice Edinburg. Film Trejnspoting je bio bioskopski hit i što je još važnije, konstantno je širio broj fanova, koji su dugi niz godina nakon premijere priželjkivali nastavak. Nastavak T2: Trejnspoting iz 2017. godine je naišao je na uglavnom pozitivne riječi kritike i publike, iako su se svi složili da je inferioran originalu. Trejnspoting se smatra za jedan od najboljih Bojlovih filmova, kao i jedan od najboljih filmova snimljenih 90-ih godina prošloga vijeka. Britanski filmski institut ga je uvrstio u sto najboljih britanskih filmova prošloga vijeka, na deseto mjesto.

Nezaposleni zavisnik od heroina Mark Renton (Juan Makgregor), koji živi sa svojim roditeljima, majkom (Ajlin Nikolas) i ocem Dejvijem (Džejms Kozmo) u predgrađu Edinburga, u Škotskoj, besposlene dane uglavnom provodi sa svojim prijateljima Sajmonom Vilijamsonom (Džoni Li Miler), koji je veliki ljubitelj škotskog glumca Šona Konerija i filmova o Džejmsu Bondu, zatim Danijelom Spadom Merfijem (Juen Bremner) i njihovim dilerom Svonijem (Piter Malan). Rentona na opasnost od droge upozoravaju njegovi drugi prijatelji Frensis Begbi (Robert Karlajl) i fudbaler Tomi Makenzi (Kevin Makid). Renton pokušava da se odvikne od heroina koristeći supozitorije opijuma, koje mu daje diler Miki Forester (Irvin Velš). U jednom noćnom klubu Renton smuva djevojku Dajanu Kulston (Keli Makdonald), za koju sljedećeg jutra saznanje da ona još uvijek nije punoljetna. Dajana ucjenjuje Rentonu da nastave svoju vezu ili će ga prijaviti policiji.

Engleski reditelj i scenarista Deni Bojl okuplja sličnu ekipu koja mu je pomogla da snimi svoj veoma uspješan režiserski debi, crnu komediju Malo ubistvo među prijateljima, tačnije glavnog glumca Juana Makregora i scenaristu Džona Hodža, i uspjeva ne samo da ponovi pomenuti uspjeh, već i da ga nadmaši. Režiser Bojl pokazuje već prvim kadrom u filmu svoj impozantan režiserski talenat, u kojem čujemo pjesmu Lust for life, pjevača Igija Popa i vidimo naslovnog mladića Marka Rentona i njegovog drugara Spada, kako bježe od obezbjeđenja trgovine ili marketa, dok im iz unutrašnjosti jakni ispada roba koju su opljačkali. Dok oni izbezumljeni bježe čujemo naraciju glavnog glumca koji nam govori o životnim izborima svakog prosječnog čovjeka, koji čekaju svakog mladog čovjeka koji se odlučuje da započne sopstveni život, od odjeće i velikog televizora, preko automobila, bankovnog kredita i na kraju sopstvenog izbora da gleda površan televijski program, dok sjedi u svojoj omiljenoj sofi i trpa lošu hranu niz grlo. Momci poput Marka i Spada ne trebaju da brinu o ovim izborima jer su oni napravili jedan daleko teži izbor, drogu heroin. Kako narator Renton navodi u svom izlaganju, kome zapravo trebaju razlozi kad ima heroin. Ovaj kratak ali zaista impresivan uvod jasno stavlja do znanja životni izbor koji su ovi mladi ljudi napravili i mi pratimo posljedice tog izbora.

Reditelj Bojl i direktor fotogarfije Brajan Tufano su se pobrinulu da nam prikažu siromašne, ruralne dijelove Škotske i na taj način dočaraju sumornu svakodnevnicu ovih mladića, kojima je droga služila kao bijeg od stvarnosti. Siromašni stanovi ovisnika o drogama, koji su iz njih prodali sve što su mogli, su poslužili Bojlu i Tufanu kao dobra prilika da pokažu svoj talenat i naprave neke zaista impresivne filmske kadrove. U jednoj sceni u kojoj Renton ne može da zaspi jer pokušava da se odvikne od droge, pratimo uznemirujući prikaz bebe koja puže po plafonu. Tragičnu sudbinu ovog malog djeteta možemo samo naslutiti, jer nikada nije jasno objašnjena. Isto tako scena u kojoj Renton tone u pod zajedno sa tepihom na kojem leži, je veoma zanimljiv način da se dočara pretjerana upotreba narkotika odjednom, dok je najpoznatija scena u kojoj isti naslovni junak zaranja u klozetsku šolju, brzo naišla na veliko oduševljenje fanova.

Reditelj Bojl i scenarista Hodž očigledno prave dobar izbor događaja opisanih u knjizi koji će ostaviti, a koji će ignorisati i Trejnspoting ni jedne sekunde ne postane zamoran za gledati. Radnja je veoma dinamična i pratimo je kroz niz često kratkih kadrova koji se nadovezuju furioznim tempom i prate više različiti dešavanja, na različitim mjestima. Režiser Bojl ubacuje dijelove ljubavne romanse u ovu tmurnu iako dinamičnu priču, ali brzo shvatamo da je to ovaj režiser čini na jedan veoma podmukao način.

Treba pohvaliti odlično odigrane uloge Juana Makregora (Pisac iz sjenke), koji veoma dobro skida mladog ovisnika u čije namjere nikada nismo sigurni, čak ni kada izabere bolju budućnosti, odnosno kada izabere život. Veoma dobro mu pariraju glumci Robert Karlajl (Do gole kože, Izgladnjeli) u ulozi psihopate Begbija, Juen Bremner (Završni udarac, Čudesna žena) kao dobronamjerni prevarant, sporitsta Kevin Makid (Pseći vojnici, Nebesko kraljevstvo), Džoni Li Miler (Hakeri), kao veliki obožavalac Šona Konerija, kao i Keli Makdonald (Nema zemlje za starce) u ulozi Renove djevojke Dajane, kojoj je ovo prva glumačka uloga. Pored inspirativnih i nadolazećih mladih snaga treba pohvaliti i veterane Džejmsa Kozma (Stormy Monday, Gorštak, Hrabro srce) i Pitera Malana (Potomci, Ratni konj). Ulogu dilera koji savjetuje Rentona da se skine sa droge igra niko drugi do autor romana po kojem je ovaj film snimljen, Irvin Velš.

Trejnspoting je odlično režiran i odglumljen film koji opravdava svoju reputaciju jednog od najboljih filmovima koji govore o ovisnosti.

Поштена употреба, https://sr.wikipedia.org/w/index.php?curid=938994